Co grozi za nielegalne zatrudnienie pracownika z Ukrainy?

Polscy przedsiębiorcy bardzo chętnie zatrudniają w swoich firmach pracowników z Ukrainy lub z innych państwa zza naszej wschodniej granicy. Głównymi przyczynami są niedobory wykwalifikowanej kadry w Polsce, a także chęć obniżenia kosztów zatrudnienia pracownika. Aby jednak cudzoziemiec mógł pracować w naszym kraju legalnie, niezbędne jest przejście przez procedurę legalizacji pracy. Zatrudnianie cudzoziemców na czarno, bez dopełnienia odpowiednich formalności, wiąże się z szeregiem konsekwencji.

Z raportów Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w ostatnich latach prawie co piąty Ukrainiec pracował w Polsce bez wymaganych dokumentów. Oznacza to, że zjawisko nielegalnego zatrudniania cudzoziemców w naszym kraju zdarza się i to dość często. Dotyczy ono obcokrajowców spoza Europejskiego Okręgu Gospodarczego, którzy pracują m.in. w takich sektorach gospodarki, jak budownictwo, hotelarstwo, handel czy ogrodnictwo. Za takie bezprawne działanie odpowiada nie tylko pracodawca, ale i nielegalnie zatrudniony pracownik.

Kiedy zatrudnienie pracownika z Ukrainy jest nielegalne?

Kwestię zatrudniania obcokrajowców na czarno reguluje m.in. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zapisy ustawy precyzyjnie wskazują, kiedy ma miejsce nielegalne zatrudnienie pracownika z Ukrainy, Białorusi czy innych krajów spoza UE. Występuje ono w sytuacjach, kiedy:

• cudzoziemiec nie dysponuje ważną wizą lub innym dokumentem, dzięki któremu może przebywać legalnie w Polsce (np. kartą pobytu),
• cudzoziemiec dysponuje dokumentem, który umożliwia legalny pobyt w Polsce, ale nie zezwala na wykonywanie pracy (np. wiza turystyczna),
• cudzoziemiec nie posiada pozwolenia na pracę i jednocześnie nie został zwolniony z obowiązku jego posiadania na bazie przepisów prawa,
• cudzoziemiec pracuje w firmie w oparciu o inne warunki, niż te, które zostały określone w pozwoleniu na pracę,
• cudzoziemiec pracuje bez zawarcia umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej.

Konsekwencje dla pracodawcy

Nielegalne wykonywanie pracy przez obcokrajowca spoza UE niesie za sobą poważne konsekwencje dla pracodawców. Co grodzi za zatrudnianie pracowników ze Wschodu na czarno? Właściciele firm, którzy decydują się na taki krok, muszą liczyć się z grzywnami od 1000 do 30 000 złotych. Wysokość grzywny zależy od rodzaju wykroczenia.

Do wykroczeń, jakie wiążą się z zatrudnianiem cudzoziemców na czarno, należą konkretne działania ze strony pracodawcy. Oto sytuacje, które są sankcjonowane:

• Pracodawca powierza nielegalne wykonywanie pracy cudzoziemcowi.
• Cudzoziemiec wykonuje pracę nielegalnie.
• Pracodawca poprzez oszustwo doprowadza cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy.
• Pracodawca domaga się od pracownika korzyści majątkowych za umożliwienie mu wykonywania pracy.
• Pracodawca poprzez oszustwo doprowadza inną osobę do powierzenia nielegalnej pracy cudzoziemcowi.
• Pracodawca nie powiadamia wojewody na piśmie o powierzeniu cudzoziemcowi wykonywania pracy.
• Powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi kierowane jest przez podmiot, który nie jest agencją zatrudnienia.
• Pracodawca nie zawiadamia starosty o tym, że cudzoziemiec z zezwoleniem na pracę sezonową zaczął wykonywać inną pracę, która wymaga nowego zezwolenia.
• Pracodawca bagatelizuje obowiązek zakwaterowania cudzoziemca, który przebywa na terytorium Polski w celu świadczenia pracy sezonowej.
• Pracodawca nie zawiadamia Powiatowego Urzędu Pracy o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca lub przekazuje do urzędu nieprawdziwe informacje w tym zakresie.
• Pracodawca nie zawiera z cudzoziemcem (który został zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę) umowy o pracę na piśmie lub nie przedstawia pracownikowi umowy przed jej podpisaniem, która została przygotowana w języku dla niego zrozumiałym.

Konsekwencje dla pracownika

Pracownik ze Wschodu, który pracuje w Polsce nielegalnie, będzie usankcjonowany w następujący sposób:

• Zapłata grzywny w wysokości od 20 do 5000 złotych
• Obowiązek powrotu do kraju ojczystego cudzoziemca
• Zakaz do ponownego wjazdu na terytorium Polski, a także innych państw ze strefy Schengen na okres od 1 do 3 lat

Jak zalegalizować pracę cudzoziemca?

Pracodawcy, który zatrudniają pracowników spoza UE na czarno, najczęściej robią to z uwagi na skomplikowane formalności, których należy dopełnić w procesie legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców. Warto jednak pamiętać, że pracodawcy nie muszą wykonywać tych czynności samodzielnie. Działania te można zlecić doświadczonej agencji pracy, np. HRLeasing z Legnicy, która świadczy w tym przypadku usługi pośrednictwa.

Zamiast zatrudniać pracowników ze Wschodu we własnej firmie, pracodawcy mogą wybrać ponadto usługę leasingu pracowniczego, nazywaną inaczej wynajmem pracowników. Dzięki takiej formie zatrudnienia, wykwalifikowaną kadrę z Ukrainy, Białorusi czy innych krajów zza wschodniej można pozyskać znacznie szybciej i sprawniej.